تاریخچه و طرز تهیه شیرینی قرابیه تبریز

قرابیه یکی از سوغات و شیرینی‌های سنتی شهر تبریز است. این شیرینی در اصل نوعی کلوچه است که به جز تبریز در شهرهای دیگری مثل اردبیل، قزوین، زنجان و ارومیه نیز پخت می‌گردد و سوغات سنتی این شهرها محسوب می‌شود. در این مطلب می‌خواهیم ابتدا شما را با این کلوچه خوش‌طعم آشنا کنیم و بعد طرز تهیه قرابیه شهر تبریز را به شما آموزش دهیم، با شیرینی تا همراه باشید.

تاریخچه شیرینی قرابیه

دستور پخت کلوچه‌ای شبیه به قرابیه اما بدون بادام، با نام خشککناج غریب (کوکی عجیب و غریب) اولین بار در کتاب آشپزی عربی «الطبیخ» نوشته‌ی «محمدبن الحسن بن محمد الکاتب بغدادی» دیده شد. نویسنده‌ی این کتاب توضیحات کاملی از انواع غذاهای مورد استفاده در قرن هفتم هجری و دوره عباسیان ارائه داده است. نکته‌ی جالب درباره کتاب «الطبیخ» این است که بسیاری از اسامی استفاده شده در این کتاب ریشه فارسی دارند. این امر نشان دهنده‌ی ریشه‌ی ایرانی غذاهای رایج در آن دوره می‌باشد. طبق همین اطلاعات بسیاری از افراد، این شیرینی را یک شیرینی سنتی ایرانی می‌دانند. همچنین برخی نیز معتقدند قرابیه اصالتا یک شیرینی ترکی است اما باید به این نکته اشاره کنیم که این شیرینی از قرن پانزدهم به بعد در غذاهای عثمانی ظاهر شد. 

ریشه کلمه «قرابیه»

همانطور که گفته شد اولین نشانه‌ها از این شیرینی در کتاب «الطبیخ» عربی است. در عربی این شیرینی با نام‌های قرابیه، غریبه، غریبا، غریبیا، غریابا و با املاها و تلفظ‌های متعدد دیگر شناخته شده و تقریبا مشابه هم طبخ می‌گردد. در فارسی نیز به آن قرابیه می‌گویند. سوان نیشانیان زبان شناس ارمنی-ترک در کتاب ریشه شناسی ترکی خود برای واژه‌های ġurayb یا ğarîb (غریب)، ریشه عربی آورده است اما در فرهنگ لغت آنلاین Nişanyan منشا این کلمات، کلمه‌ی فارسی gulābiya،  gulāb (گلاب) ذکر شده  است که یک کلوچه ساخته شده با گلاب است. در این فرهنگ لغت اشاره شده که واژه‌های عربی-سوری ġurābiye/ġuraybiye احتمالاً از تلفظ ترکی این شیرینی گرفته شده است.

قرابیه در کشورهای دیگر

الجزایر : این شیرینی در الجزایر به نام غریبیا معروف است و در چهار نوع غریبیا با بادام، غریبیا با بادام زمینی، غریبیا با گردو و غریبیا با پسته تهیه می‌گردد.
ارمنستان: در ارمنستان قرابیه را خورابیا ( Ղուրաբիա) می‌گویند. این شیرینی در انگلیسی به عنوان کلوچه کره‌ای ارمنی یا کوکی ارمنی شناخته می شود. در دستور پخت سنتی، مواد اولیه خورابیه شامل کره، شکر و گل می‌باشد. در گذشته، معمولا این شیرینی به شکل نان، خوشه گندم یا نعل اسب که معنای سلامتی، ثروت و رفاه است، تهیه می‌شد و بیشتر در جشن های عید پاک، کریسمس و سال نو مورد استفاده قرار می‌گرفت. بعدها مواد بیشتری مانند تخم مرغ، دارچین و گردو به مواد اولیه آن اضافه شد.

ترکیه: در ترکیه به انواع بیسکوئیت، «کورابیه» می‌گویند.(مانند Acıbadem kurabiyesi وFlour kurabiye) 
  

بلغارستان: نسخه‌ی بلغاری این شیرینی، کورابی نام دارد که نوعی کوکی شیرین و محبوب است و معمولا در فصل تعطیلات و سال جدید آماده شده و به شکل‌های زیبا تزئین می‌شود. مردم ترکیه و بلغارستان تقریبا از همان مواد اولیه‌ی تبریزی‌ها برای قرابیه استفاده می‌کنند ولی تخم مرغ را همراه با زرده و آب پرتقال را، برای بهتر شدن عطر و طعم این شیرینی به مواد اولیه اضافه می‌کنند.
 

یونان: نسخه یونانی این شیرینی را کورابیدس یا کورابیتس (به یونانی: κουραμπιέδες) می‌گویند.  کورابیدس نوعی کلوچه است که از بادام درست می‌شود و وانیل یا گلاب را نیز به عنوان طعم‌دهنده‌ به آن می‌افزایند. در برخی از مناطق یونان، در وسط کورابیدس‌های کریسمس ادویه میخک می‌ریزند و سپس آن‌ها را به صورت هلال یا توپ در آورده و می‌پزند تا کمی طلایی شوند، در انتها، این شیرینی‌ها را در حالی که هنوز داغ هستند در پودر قند می‌غلتانند. این شیرینی به ویژه برای استفاده در مناسبت های خاص مانند کریسمس یا غسل تعمید محبوب است. کلمه یونانی کورابیدس از کلمه ترکی kurabiye گرفته شده که مربوط به qurabiya، خانواده‌ای از کلوچه های خاورمیانه است.
 

ایران: قرابیه شهر تبریز معروف‌ترین قرابیه ایران در دنیا می‌باشد. البته قرابیه ایرانی به جز تبریز در شهرهای دیگری مانند زنجان، قزوین، اردبیل و ارومیه نیز تهیه می‌گردد و به عنوان سوغات این شهرها به حساب می‌آید. در ایران این شیرینی سنتی در سه نوع پسته‌ای که روی آن با پسته تزئین شده، بادامی تزئین شده با بادام و نارگیلی تزئین شده با پودر نارگیل طبخ می‌شود. همچنین زنجانی‌ها نوعی قرابیه به نام قرابی گردویی (گیرداکان قلاویه سی) دارند که در تهیه آن از گردو استفاده می‌کنند. قرابیه تبریز از بادام آسیاب شده، شکر، سفیده تخم مرغ، وانیل و پسته درست شده و با چای سرو می‌شود. برخی‌ها این شیرینی را قبل از خوردن روی فنجان چای قرار می‌دهند تا کمی نرم شود. قرابیه برخلاف اکثر شیرینی‌ها، یک شیرینی سالم است زیرا این شیرینی خوشمزه بدون استفاده از روغن طبخ می‌گردد. پس افرادی که به سلامتی خود اهمیت می‌دهند می‌توانند بدون نگرانی این شیرینی خوش‌طعم را نوش جان کنند.
این شیرینی در کشورهای دیگری مانند جمهوری آذربایجان، مغرب، مصر، لیبی، عراق، مراکش، کویت، سوریه و تونس نیز پخته می‌شود. 

مواد لازم برای تهیه شیرینی قرابیه بادام تبریز

خوشحال میشویم نظرتان را با ما به اشتراک بزارید

ثبت نظر

نظرات