شکلات چیست و خوردن شکلات چه فوایدی دارد؟

شکلات محبوب‌ترین شیرینی در جهان است. بر طبق گزارش بنیاد جهانی کاکائو، مردم در سراسر جهان (به‌خصوص در اروپا و ایالات‌متحده آمریکا)، سالانه بیش از 3 میلیون تن دانه کاکائو مصرف می‌کنند. خوردن شکلات نه‌تنها احساس خوشایندی را به همراه دارد بلکه می‌تواند فواید بسیار زیادی برای مغز و قلب داشته باشد. اگر می‌خواهید در مورد این شیرینی خوش‌طعم بیشتر بدانید با ما در ادامه همراه باشید.

شکلات چیست و چگونه تهیه می‌شود؟

شکلات از میوه‌ای به نام درخت کاکائو (Theobroma cacao) تهیه می‌شود که این درختی استوایی است که نام آن در یونانی «غذای خدایان» است. درختان کاکائو، درختانی بومی در منطقه رودخانه آمازون و اورینوکو در آمریکای جنوبی هستند. آن‌ها به‌صورت گسترده‌ای از جنوب شرقی مکزیک تا رودخانه آمازون پخش شده‌اند. بااین‌حال، به دلیل گسترش روزافزون شکلات، امروزه در مناطقی دیگر مانند غرب آفریقا و جنوب آسیا نیز مزارع پرورش کاکائو ایجاد شده‌اند.
در حال حاضر، کشورهای غنا، ساحل‌عاج، نیجریه، اندونزی و برزیل در تولید 79 درصد از کاکائو در جهان نقش دارند. درختان کاکائو میوه‌هایی به شکل و اندازه میوه پاپایا می‌دهند. این میوه‌ها دارای دانه‌های چسبناک و سفیدی در وسط هستند که بیشتر به بادام شباهت دارند. دانه‌های کاکائو با دست برداشته می‌شوند زیرا ماشین‌ها ممکن است به درختان آسیب برسانند. وقتی میوه‌های درختان کاکائو می‌رسند و به رنگ نارنجی درمی‌آیند، کارگران آن‌ها را جدا می‌کنند و سپس آن‌ها را دونیم تقسیم می‌کنند.
آن‌ها سپس، دانه‌ها را در سینی‌های تخمیر بزرگی که روی هم چیده شده‌اند و با برگ‌های موز پوشانده شده‌اند، قرار می‌دهند و اجازه می‌دهند که این دانه‌ها به مدت دو تا هفت روز در این سینی‌ها بمانند. تخمیر باعث ایجاد طعم و عطر شکلات می‌شود. همچنین این کار از جوانه‌زنی ناخواسته میوه جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود پالپ سفید از دانه‌ها جدا شود.
پس از تخمیر، دانه‌ها در زیر نور آفتاب خشک می‌شوند و سپس به کارخانه شکلات‌سازی فرستاده می‌شوند. دانه‌ها در این کارخانه برشته می‌شوند تا طعم آن‌ها از بین برود. سپس پوسته آن‌ها با استفاده از دستگاه جدا می‌شود. این امر باعث می‌شود که مغز دانه کاکائو (nib) باقی بماند که این مغزها به شکلات تبدیل می‌شوند. مغزها با استفاده از غلتک آسیاب می‌شوند و سپس خمیر غلیظی به نام مایع شکلات به دست می‌آید که در برخی مواقع به آن شکلات شیرین‌نشده نیز گفته می‌شود.
در این مرحله، نوع شکلاتی که تولید شده است مشخص می‌شود. آنچه می‌تواند کیفیت شکلات را مشخص کند، مواد تشکیل‌دهنده آن است. شکلات خوب حاوی مایع کاکائو، کره کاکائو (اختیاری)، شکر، لسیتین، وانیل (اختیاری) و احتمالا چربی و مواد جامد شیر است. طعم‌های اضافی یا موادی مانند آجیل را می‌توان بعدا به شکلات کاکائویی اضافه کرد.
بنابراین، چه بخواهید شکلات خارجی تهیه کنید و چه شکلات ایرانی، مهم است که به مواد تشکیل‌دهنده آن توجه کنید. شکلات سرشار از کربوهیدرات است که کربوهیدرات منبعی فوق‌العاده برای افزایش سریع انرژی است. علاوه بر این، شکلات حاوی مقادیر کمی از مواد شیمیایی به‌عنوان آلکالوئیدهای محرک به نام تئوبرومین و کافئین است.
 

تاریخچه شکلات چیست؟

تاریخچه شکلات به بیش از 4000 سال پیش در مزوامریکا (مکزیک کنونی) برمی‌گردد. در آن زمان و در آن ناحیه، شکلات به‌عنوان یک نوشیدنی مصرف می‌شد. این نوشیدنی به‌صورت مایع تلخی سرو می‌شد که از ترکیب کاکائو دم‌کرده و با ادویه‌ها ساخته می‌شد. در آن زمان اعتقاد بر این بود که گیاه کاکائو دارای خواص دارویی است و به همین دلیل، نوشیدنی آن در مراسم‌های خاص استفاده می‌شد. منشأ این کلمه نیز به «xocoatl» در زبان آزتک‌ها برمی‌گردد که درواقع این کلمه به نوشیدنی‌ای که به آن اشاره کردیم اطلاق می‌شد.
ساکنین مزوامریکا اولین مردمی بودند که به ارزش شکلات در جنگل‌های استوایی پی بردند که پس از آن آزتک‌ها و مایاها، شکلات را به‌عنوان هدیه‌ای بهشتی تحسین می‌کردند و حتی از آن به‌عنوان ارز نیز استفاده می‌کردند. آزتک‌ها مانند مایاها شکلات را می‌نوشیدند اما آن‌ها این نوشیدنی را به‌صورت سرد نیز دوست داشتند. در تمام این مدت، شکلات بدون شکر استفاده می‌شد اما وقتی شکر به آن اضافه شد، دوره جدیدی برای شکلات رقم خورد و منجر به تولید محصولاتی مانند کیندر شد.
وقتی شکلات وارد اسپانیا شد، پزشکان از آن برای درمان تب، کاهش دمای بدن، کمک به هضم غذا و همچنین، به‌عنوان مسکن تجویز می‌کردند. بااین‌حال، آن‌ها خیلی زود متوجه شدند که شکلات تنها کاربرد دارویی ندارد. درواقع، شکلات اولین کافئینی بود که حتی قبل از قهوه و چای به اروپا راه یافت.
با گسترش استفاده از شکلات در اروپا، تقاضا برای آن افزایش یافت. به همین دلیل، مزارع زیادی برای کشت کاکائو ایجاد شدند و هزاران نفر برای تولید کاکائو به بردگی درآمدند. در دهه 1850، یک فرد انگلیسی اولین شکلات جامد جهان را با افزودن بیشتر کره کاکائو را به‌جای آب داغ استفاده کرد و آن را با پودر کاکائو و شکر ترکیب کرد. در همین زمان، شکلات به شکل امروزی متولد شد.

شکلات چه فوایدی دارد؟

اکنون‌که میدانید شکلات چیست لازم است بدانید چه فوایدی دارد. اگرچه ممکن است به دلیل تمایل به خوردن شکلات، احساس گناه داشته باشید اما لازم است بدانید که شکلات و درواقع، شکلات تلخ فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد. بنابراین، مصرف آن در حد اعتدال نه‌تنها هیچ اشکالی ندارد، بلکه می‌تواند با توجه به خواص شکلات، فواید بسیار زیادی نیز برای شما داشته باشد. در ادامه با فواید شکلات تلخ بیشتر آشنا می‌شوید.
•    بهبود سلامت قلب: آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شکلات تلخ می‌توانند موجب کاهش فشارخون، کاهش خطر لخته شدن و افزایش گردش خون در قلب شوند و درنتیجه خطر سکته مغزی، بیماری عروق کرونر قلب و مرگ ناشی از بیماری قلبی را کاهش دهند. بنابراین، شکلات برای کاهش فشار خون نیز مفید است.
•  متعادل ساختن سیستم ایمنی: فلاونول‌ها از فعالیت بیش‌ازاندازه سیستم ایمنی جلوگیری می‌کنند و استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند.
•  مبارزه با دیابت: اپی کاتچین موجود در شکلات از سلول‌ها محافظت می‌کند و همچنین، آن‌ها را تقویت می‌کند. این عنصر همچنین فرایندهایی که باعث استفاده بهتر بدن از انسولین می‌شوند را تقویت می‌کند که این امر می‌تواند در پیشگیری از دیابت یا مبارزه با آن موثر باشد.
•  بهبود عملکرد مغز: فلاونول‌های موجود در شکلات تلخ می‌توانند بر مغز تاثیر مثبتی بگذارند و باعث بهبود زمان واکنش و هوش بصری- فضایی و همچنین تقویت حافظه شوند. این امر ممکن است به این دلیل باشد که فلاونول‌ها می‌توانند جریان خون به مغز را افزایش دهند.
•  تقویت عملکرد ورزشی: اپی کاتچین موجود در شکلات تلخ می‌تواند باعث افزایش تولید اکسید نیتریک در خون شود. اکسید نیتریک از گردش خون حمایت می‌کند و میزان اکسیژن مصرفی افراد را در زمان انجام تمرینات ورزشی متوسط کاهش می‌دهد. این امر باعث می‌شود که افراد بتوانند در مدت طولانی بدون کاهش شدت تمرینات، به ورزش کردن ادامه دهند.
•  کاهش استرس: افرادی که شکلات تلخ می‌خورند گزارش می‌کنند که استرس کمتری را تجربه می‌کنند. پژوهشگران تایید کرده‌اند که مصرف شکلات تلخ می‌تواند سطح هورمون استرس کورتیزول را در بدن کاهش دهد.

انواع شکلات چیست؟

شکلات با توجه به موادی که در آن به کار رفته است دارای انواع متعددی است که آگاهی از این انواع به شما کمک می‌کند با توجه به هدفی که دارید، بهترین نوع شکلات را برای خود انتخاب کنید و درنتیجه خرید شکلات را به‌درستی انجام دهید. در ادامه با رایج‌ترین انواع شکلات بیشتر آشنا می‌شوید.

شکلات شیری

شکلات شیری معمولا از شکلات تلخ با سطوح کم کاکائو اما قند بالا و یک فرآورده شیر که می‌تواند شیر جوشانده، پودر شیر یا شیر تغلیظ شده باشد، تولید می‌شود. شکلات شیری در مقایسه با شکلات تلخ، سبک‌تر و شیرین‌تر است. بهترین شکلات شیری، شکلاتی است که به‌وضوح براق‌تر از شکلات تلخ است و نسبت به آن کمتر ترد است.
شکلات شیری تقویت‌کننده روحیه است و این امر به این دلیل است که مواد شیمیایی‌ای مثل کافئین، تئوبرومین، تریپتوفان و تیروزین در آن وجود دارد. شکلات شیری معمولا رنگ قهوه‌ای ملایمی دارد اما اگر می‌خواهید شدت رنگ آن را افزایش دهید، می‌توانید به آن پودر کاکائو اضافه کنید. در این صورت، طعم کاکائو نیز تقویت می‌شود. شکلات شیری در بسیاری از محصولات تولیدشده از شکلات ازجمله اسنیکرز استفاده می‌شود.

شکلات تلخ

شکلات تلخ که به آن شکلات شیرین‌نشده نیز گفته می‌شود فاقد شیر یا مواد جامد شیر است و به همین دلیل، از مزه تلخ و خشکی برخوردار است. بااین‌وجود، 35 درصد از افراد در سراسر جهان، شکلات تلخ را به سایر انواع شکلات ترجیح می‌دهند. مواد اولیه شکلات تیره شامل دانه‌های کاکائو، لسیتین سویا، شکر و طعم‌دهنده‌هایی مانند وانیل می‌شوند. به دلیل اینکه درصد بالایی از این شکلات، دانه‌های کاکائو است، شکلات تلخ رنگی عمیق و شدید دارد.
علاوه بر این، این نوع شکلات سرشار از مواد مغذی مانند فیبر، آهن، روی، منیزیم، مس، فسفر، پتاسیم و غیره است. این شکلات در مراقبت از سلامت قلب بسیار مفید است و می‌تواند جریان خون در سراسر بدن را بهبود ببخشد. شکلات تلخ شیرین نوعی از «شکلات تیره» است که اگرچه حاوی مواد جامد شیر نیست اما همچنان درصد قند بالایی دارد و بسیار شیرین‌تر از سایر انواع شکلات تلخ است. شکلات تلخ دارای دو نوع دیگر به نام شکلات تلخ و شیرین و شکلات نیمه شیرین است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

شکلات تلخ و شیرین

حداقل 35 درصد از این نوع شکلات تلخ، مواد جامد کاکائو است. از سوی دیگر، حداقل 50 درصد از بیشتر شکلات‌های تلخ و شیرین، مایع شکلاتی است که مایع شکلاتی برخی از آن‌ها به 70 تا 80 درصد می‌رسد. این شکلات اغلب طعمی تلخ‌تر و عمیق‌تر نسبت به شکلات شیری یا شکلات تخته‌ای نیمه شیرین دارد. بااین‌حال، میزان شکر موجود در آن در همه شکلات‌ها یکسان نیست و ممکن است طعم این شکلات بسته به تولیدکننده آن کمی متفاوت باشد.

شکلات نیمه شیرین

حداقل 35 درصد از این نوع شکلات، مواد جامد کاکائو است اما تصور می‌شود که این شکلات نسبت به شکلات تلخ شیرین تلخ‌تر و نسبت به شکلات تلخ و شیرین، شیرین‌تر باشد. بسیاری از برندها تنها 20 تا 40 درصد از شکلات نیمه شیرین را به مواد جامد کاکائو اختصاص می‌دهند.

شکلات سفید

برخی تصور می‌کنند شکلات سفید، درواقع همان شکلات شیری است اما این‌گونه نیست. ماده‌ای که باعث رنگ قهوه‌ای انواع شکلات‌ها می‌شود، پودر کاکائو است که این ماده در شکلات سفید وجود ندارد. ماده اصلی شکلات سفید، کره کاکائو است که با مواد جامد شیر، چربی شیر، لسیتین و شکر مخلوط می‌شود و ترکیب خوش‌طعمی را می‌سازد.
ازآنجایی‌که در این شکلات، مایع شکلات یا سایر محصولات کاکائویی وجود ندارد، شکلات سفید طعم مشخصی ندارد و معمولا طعم آن شبیه به طعم وانیل یا سایر طعم‌دهنده‌های اضافی است. شکلات سفید باید حداقل 20 درصد کره کاکائو، 14 درصد مواد جامد شیر و حداکثر 55 درصد شکر داشته باشد.

پودر کاکائو شیرین‌نشده

پودر کاکائو که بیشتر ما به آن تنها کاکائو می‌گوییم، شکل اصلی شکلات است که از آسیاب کردن دانه‌های میوه درخت کاکائو به دست می‌آید. درواقع، پودر کاکائو مایع شکلاتی پودرشده و تا حدی بدون چربی است. پودر کاکائو طبیعی دارای رنگ قهوه‌ای روشن و طعم شکلاتی قوی است. ازآنجایی‌که این پودر کمی اسیدی است، بهتر است از آن در دستورالعمل‌هایی استفاده کنید که نیاز به جوش‌شیرین دارند. در مقابل، پودر کاکائو قلیایی دارای رنگ تیره‌تر و طعم شکلاتی ملایم‌تری است که همچنین، کمتر اسیدی است. استفاده از پودر کاکائو قلیایی‌شده برای دستورالعمل‌هایی که نیاز به بیکینگ‌پودر دارند توصیه می‌شود.

شکلات جیاندوجا

شکلات جیاندوجا از ترکیب شکلات و خمیر آجیل ایجاد می‌شود که معمولا از خمیر فندق در آن استفاده می‌شود اما خمیر بادام نیز قابل‌استفاده است. این نوع شکلات دارای انواع شیری یا تلخ است و می‌توان از آن به‌عنوان طعم‌دهنده یا به‌عنوان جایگزین شیر یا شکلات تلخ استفاده کرد. برای مثال، می‌توان از این نوع شکلات برای شکلات صبحانه استفاده کرد.

شکلات کوورتور

شکلات کوورتور یا روکش شکلاتی، به شکلاتی گفته می‌شود که از مواد اولیه شکلات ازجمله مواد جامد کاکائو، کره کاکائو، شکر و مواد افزودنی مانند پودر شیر، لسیتین سویا و وانیل ساخته شده است. این شکلات به دلیل داشتن میزان زیادی از کره کاکائو بافت فوق‌العاده‌ای دارد و از سوی دیگر، طعم آن نیز عالی است. روکش شکلاتی عمدتا توسط قنادان حرفه‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد و در انواع شکلات تلخ، سفید و شیری موجود است.

شکلات تخته‌ای

این نوع شکلات برای پخت در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، برخی افراد آن را ذوب می‌کنند، برخی افراد آن را به‌صورت پودر استفاده می‌کنند و برخی از افراد نیز از تکه‌های آن برای درست کردن کیک و شیرینی استفاده می‌کنند. شکلات تخته ای دارای انواع مختلفی است و می‌توانید آن را به شکل شکلات شیری، شکلات تلخ و غیره تهیه کنید.
درنهایت، شکلات ماده‌ای خوش‌طعم است که از درخت کاکائو تهیه می‌شود و برای تهیه انواع کیک و شیرینی، نوشیدنی و حتی برای طعم دادن به خوراکی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. شکلات انواع مختلفی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به شکلات تلخ، شکلات تخته‌ای، شکلات سفید و شکلات شیری اشاره کرد. شکلات به‌ویژه شکلات تلخ فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد و متخصصان مصرف آن در حد اعتدال را توصیه می‌کنند. بنابراین، توصیه می‌کنیم که در هنگام خرید شکلات به نکاتی که در این مقاله شیرینی تا مطرح شد توجه کنید.

لطفا به این مقاله امتیاز دهید: